Bir baristanın kahve sanatını izlemek normaldir, ancak aynı şeyi çay ile yapmak tamamen farklı bir zanaat. Han Zheming, Song Hanedanı (960-1279) döneminden kalma bir ritüel olan, Çincede “Dian Cha” (点茶) olarak bilinen bu çay sanatını yeniden gün ışığına çıkarıyor.
40 yaşındaki Shanghai sakini Han, son altı yılda çay tozu ve kaşık kullanarak çay suyunda antik tablolardan esinlenen yaklaşık 200 resim yaptı.
Han, “Çay üzerinde sanat yapmak, insanlara güçlü bir ritüel duygusu verirken çay içme zamanını daha keyifli hale getirir” diyor.
Eski bir ritüeli modern insanın hayatına entegre etmeyi arzu eden Han, “Çay demlemede Dian Cha yönteminin kullanımı, çayın tadını daha mükemmelleştirir. Çaya çizilen resimler, kahve köpüğündeki desenlere benzer, aralarındaki tek fark da bu desenin sütten değil, çay tozundan yapılmasıdır” dedi.
Çin çay kültürü, Tang Hanedanı (618-907) döneminde popülerlik kazanmaya başladı. Song Hanedanı boyunca, çayın, tıpkı pirinç, yağ ve tuz dahil olmak üzere insanın vazgeçilmez besinleri gibi, soylular ve bilginlerden sıradan insanlara kadar hemen hemen herkes için bir yaşam gerekesimi haline gelmişti.
Tang Hanedanı’ndaki çay demleme yönteminden farklı olarak, Song Hanedanı’nda Dian Cha yöntemi kullanıldı: Önce ince çay tozlarına sıcak su dökülür, çay suyu karıştırılarak içine yavaş yavaş sıcak su eklenir, sonra çay suyu kalın köpükler çıkıncaya kadar çırpma teliyle karıştırılır.
Daha sonra Japonya gibi Doğu Asya’daki diğer bölgelere yaygınlaştırılan bu yöntemin günümüzde Japonya’da Matcha’nın hazırlanma yönetimine çok benzediği biliniyor.
Han Zheming, “Dian Cha, bebek mamasının suyla karıştırılması gibi bir şeydir. Dian Cha tekniği için en kritik olan, bilek ve kol arasındaki koordinasyonun sağlanmasıdır. Su ve çayın tamamen karıştırılıp köpük oluşmasına kadar genel olarak 180 ila 200 kez çırpılma yapılması gerekir.” dedi.
Bunun ardından, hazırlanan çay hamuru ile köpük üzerinde özgürce sanatsal yaratım yapılabilir.
Küçüklüğünden beri resim çizmeyi öğrenen Han, Song Hanedanı’na ait kültür ve sanata büyük ilgi duymaktadır.
2006 yılında Zhejiang eyaletinin merkezi Hangzhou’daki Çin Güzel Sanatlar Akademisi’nin tasarım bölümünden mezun olduktan sonra, Shanghai’daki bir internet oyunu şirketinde grafik tasarımcı olarak çalışmaya başladı.
Çay içmeyi bir hobi edinen Han, geleneksel Çin çay kültürünü öğrenerek Song Hanedanı stilini taşıyan çay setlerini incelemeye başladı.
Han, Song döneminde insanların neden özel çay seti seçtiklerini öğrenmek için birkaç tarihi kitabı inceledi ve bu süreçte Dian Dha tekniğine rastladı.
Han, “Song İmparatoru Huizong’un da sevdiği bu enfes çay içme yöntemine hayran kaldım.” dedi.
İmparator Hunzong’un “Çay Üzerine İnceleme” (Çince:《大观茶论》) adlı kitabında Dian Cha yöntemi ayrıntılı olarak tarif edildi.
Han, “O zamanın insanlarının gözündeki iyi çay beyaz ve güzel olmalıydı. Çay ne kadar iyiyse, o kadar beyaz olmalıydı, böylece çay köpüğü daha uzun kalabilirdi” diye açıkladı.
Yeşil çay ve siyah çay dahil olmak üzere birkaç çeşit çay tozunu kullanarak Dian Cha yönetimini deneyen Han, sonunda Beyaz Çay’ı (Çince: Bai Cha) seçti.
Han, “Uzun süre olarak hafifçe fermente edilmiş Beyaz Çay nispeten tatlıdır ve köpükleri beyaz ve incedir. Bu tür çay Dian Cha yönetimiyle yapılan çay suyunun özelliğine en çok benzer.” diye konuştu.
Bembeyaz çay köpüğünü beyaz bir kâğıda, çay hamurunu ise mürekkebe benzeten Han, Song çay sanatını yeniden canlandırmaya başladı.
Klasik resim çizme tekniklerini Dian Cha için kullanıldığını söyleyen Han, sık sık müzede Song dönemi resimlerine bakar. Han, “Dian Cha dikkatli ve hızlı bir şekilde yapılmalı, çünkü köpüğün dağılmasından önce bu iş bitirilmelidir.” dedi.
Han, Dian Cha becerisini kavramak için genellikle bir yıllık pratik yapılması gerektiğini söyledi.
Han, 2019 yılında internet oyunu şirketinden ayrılarak kendisini Dian Cha kültürünü tanıtmaya adadı. Dian Cha sanatıyla ilgili videoyu sosyal medyalarda paylaşan Han’ın sosyal medya platformlarından bir olan Xiaohongshu’daki takipçisi sayısı 20 bini aştı.
Han, Dian Cha sanatının çayın özünü değiştirmekten ziyade “zarafetini artırmak” olduğunu söyledi.
Kaynak Çin Uluslararası Radyosu
Hibya Haber Ajansı